Open brief aan de staatssecretaris Herstel Groningen

De bewonersbijeenkomst in Ten Post liet opnieuw zien hoe diep de problemen in de versterkingsoperatie zitten. De reactie van de staatssecretaris bevestigde precies waar het al jaren misgaat: betrokken woorden, maar een systeem dat geen millimeter beweegt. Daarom hebben wij een open brief geschreven, bedoeld voor Den Haag, voor bestuurders in de regio én voor iedereen die betrokken is bij Groningen. Het is tijd om de feiten te benoemen — en om echte keuzes te maken.

Ten Post laat opnieuw zien dat Groningen behoefte heeft aan verandering, niet aan rituele empathie

Geachte staatssecretaris,

De bewonersbijeenkomst in Ten Post liet opnieuw zien hoe diep en hoe breed de problemen in de versterkingsoperatie zijn. Het dorp werd opgeschrikt door een beving die het collectieve geheugen onmiddellijk activeerde. Angst, spanning, vermoeidheid — gevoelens die zich maar al te snel weer aandienen zodra de grond in Groningen beweegt.

In uw bericht op LinkedIn toonde u betrokkenheid bij de bewoners. U benoemde hun zorgen, de stress, de frustraties over wachttijden en onduidelijkheid. Het was een warm bericht, geschreven in de taal van empathie. Maar wie de woorden zorgvuldig leest, ziet ook dat deze empathie het structurele falen van het systeem eerder toedekt dan onthult.

Het is uit respect voor de bewoners én uit respect voor de waarheid dat ik deze open brief schrijf.

Luisteren is niet het probleem — het uitblijven van verandering wel

De voortdurende nadruk op ‘luisteren’ en ‘in gesprek blijven’ klinkt menselijk, maar het miskent de realiteit: bewoners hebben al tien jaar lang uitgebreid verteld wat er misgaat.

Ze hebben gesproken in dorpsavonden, enquêtes, gesprekken met NCG en IMG, in rapporten, in media én rechtstreeks richting Den Haag. Het probleem is nooit geweest dat de overheid te weinig input krijgt.

Het probleem is dat deze input structureel niet leidt tot systeemwijzigingen. Wanneer empathie de plaats inneemt van verantwoordelijkheid, wordt luisteren een ritueel — geen bestuursinstrument.

De verwijzing naar “minder zware bevingen” is een pijnlijke afleiding

In uw bericht benadrukt u dat het aantal zware bevingen is afgenomen. Objectief klopt dat. Maar het is een statistiek die niets zegt tegen mensen die opnieuw wakker schrikken in hun eigen huis. Het voelt alsof het risico wordt gerelativeerd terwijl de onzekerheid voortduurt.

De bewoners van Ten Post, Zeerijp, Loppersum, Garrelsweer of Stedum hebben niets aan statistiek als hun veiligheid en leefbaarheid nog altijd afhankelijk zijn van een systeem dat niet functioneert.

De voorgestelde “één-tafel-aanpak” verandert het systeem niet

Uw voorstel om complexe dossiers voortaan “aan één tafel” op te pakken klinkt georganiseerd en overzichtelijk. Maar het is géén systeemvernieuwing — het is procesoptimalisatie binnen hetzelfde model dat al tien jaar stagneert.

De kernproblemen blijven bestaan:

• te veel overdrachtsmomenten
• gebrek aan mandaat voor uitvoerders
• tegenstrijdige beoordelingen
• een log en controlegericht proces
• kwaliteitsproblemen die steeds opnieuw naar boven komen

Een nieuwe tafel verandert niets aan een systeem dat zelf de bron van het probleem is.

De oorzaken van het falen worden opnieuw niet benoemd

Opvallend is vooral wat in uw bericht ontbreekt: geen aanwijzing dat u de werkelijk belemmerende knelpunten wilt aanpakken.

Geen woord over:

• de structurele kwaliteitsproblemen binnen de versterkingsketen
• het vastlopen van beoordelingen en herbeoordelingen
• de politieke tegenwerking van integrale, bewezen aanpakken
• het wantrouwende fundament waarop de versterking is gebouwd
• het gebrek aan regie en mandaat bij bewoners en professionals

Dit zijn niet de marges. Dit zijn de fundamenten waarop het falen rust. Door ze niet te benoemen, blijft het systeem onaangeroerd en blijft de regio in dezelfde cirkel draaien.

Een bekende bestuurlijke reflex: empathie als vervanging voor koers

Uw bericht volgt een patroon dat de afgelopen tien jaar voorspelbaar is geworden:

• een bezoek aan het gebied,
• empathie tonen,
• procesmatige beloften doen,
• en daarna terugkeren naar Den Haag,
• waar het systeem ongewijzigd blijft.

Dat patroon is niet kwaadaardig — het is inert. Maar het is voor bewoners vernietigend. Opnieuw wordt het frame bevestigd dat bestuurders “eraan werken”, terwijl iedereen in Groningen weet dat het systeem vastzit.

Juist pijnlijk omdat u zelf Groninger bent — én demissionair

Uw achtergrond als Groninger maakt uw rol betekenisvol. U weet hoe lang Groningen wacht, hoe diep de vermoeidheid zit en hoe groot de schade is. Daarom is het des te pijnlijker dat uw reactie zo herkenbaar ambtelijk is — voorzichtig geformuleerd, strak binnen de Haagse lijnen, zonder zicht op echte koerswijziging.

Daar komt iets belangrijks bij: u bent demissionair.

Dat betekent:

• dat uw tijd beperkt is,
• dat de ruimte om beleid te veranderen klein is,
• maar dat de ruimte om te laten zien waar u werkelijk voor staat des te groter is.

Juist een demissionair bewindspersoon kan laten zien wat hij écht vindt. Juist nu — zonder electorale druk, zonder fulltime regeringsdruk — heeft u de kans om te tonen dat u daadwerkelijk begaan bent met het lot van de Groningers.

En juist daarom viel uw reactie zo tegen.

Een demissionair staatssecretaris heeft weinig tijd om verandering te realiseren, maar wél de tijd om eerlijk te zijn, richting te kiezen en te zeggen wat er werkelijk moet gebeuren. Die eerlijkheid ontbrak.

Groningen heeft geen rituele empathie meer nodig — maar politieke moed

De feiten zijn helder en al breed gedeeld:

• Het huidige model is te bureaucratisch om te versnellen.
• Professionals kunnen hun werk niet doen door controle boven vakmanschap.
• Kwaliteit en snelheid komen pas terug als er integrale, decentrale teams komen.
• Bewoners moeten weer opdrachtgever kunnen zijn bij hun eigen woning.

Het kost politieke moed om dat systeem open te breken. Maar het kan. En het moet.

Oproep aan politiek, ministerie en regio

Ik roep u — en met u de Tweede Kamer, regionale bestuurders en de directies van NCG en IMG — op tot het volgende:

• Erken dat het huidige model structureel faalt.
• Maak ruimte voor decentrale of eigen-regie modellen.
• Geef professionals mandaat en verantwoordelijkheid.
• Communiceer eerlijk over de beperkingen van het huidige systeem.
• Laat veiligheid en vertrouwen zwaarder wegen dan controle en proceslogica.

Groningen heeft geen tijd meer voor symbolische oplossingen. De regio vraagt om keuzes die ertoe doen — keuzes die het verschil maken tussen stagnatie en herstel.

Met hoogachting,

Derk Kremer
Voorzitter – Vereniging Groninger Monument Eigenaren

Kopie naar:

• Vaste Kamercie BZK
• Directie NCG
• Directie IMG
• Provincie Groningen